Jest astronomem. Swoją karierę naukową rozpoczął w Obserwatorium Astronomicznym UP na Suhorze, lecz doświadczenie zawodowe zdobywał także w ośrodkach zagranicznych. Między innymi w Cape Town University (RPA) i w czasie sześcioletniego pobytu w Stanach Zjednoczonych (New Mexico, Apache Point Observatory), gdzie pracował nad projektem Cyfrowego Przeglądu Nieba Sloana (Sloan Digital Sky Survey, w skrócie SDSS). Celem tego projektu było między innymi wykonanie trójwymiarowej mapy Wszechświata. W uznaniu wkładu pracy, kierownictwo zespołu SDSS zaproponowało Międzynarodowej Unii Astronomicznej, by obserwatorzy biorący udział w projekcie zostali uhonorowani nazwami asteroid odkrytymi w czasie trwania przeglądu. Stąd na niebie pojawiła się asteroida 114025 "Krzesinski". Od kilku lat Jerzy Krzesiński związany jest z Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pracuje na stanowisku profesora UJ. Zajmuje się badaniami białych karłów i niebieskich podkarłów – gwiazd w końcowych fazach ewolucji, a także poszukiwaniem egzoplanet.

Dr hab. Andrzej Odrzywołek to astrofizyk zatrudniony w Instytucie Fizyki Teoretycznej UJ (Zakład Teorii Względności i Astrofizyki). Jego zainteresowania obejmują m. in. strukturę gwiazd, w tym rotujących, oraz zastosowania teorii neutrin do modelowania i obserwacji eksplozji supernowych a ostatnio procesy akrecji na czarne dziury.

Dr Adam Wojciechowski jest adiunktem w Zakładzie Fotoniki w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego działalność naukowa koncentruje się wokół zagadnień oddziaływania światła z materią. Przy użyciu technik precyzyjnej spektroskopii laserowej bada m.in. atomy rubidu ochłodzone do temperatur sięgających tylko milionowych części stopnia powyżej temperatury zera absolutnego. W ostatnich latach lat zajmuje się także optyczno-mikrofalowymi badaniami centrów barwnych azot-wakancja w diamencie, rozwijając techniki pomiarowe i opracowując nowe sensory do pomiarów pól magnetycznych w skali mikro. Jest liderem zespołu badawczego w projekcie QUNNA programu TEAM-NET Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, w którym opracowywane są sensory do zastosowań fotonicznych i biomedycznych, budowane w oparciu o nanodiamenty i technologie światłowodowe. Realizuje także projekty wpierane przez Narodowe Centrum Nauki, w tym prestiżowy projekt QuantERA dotyczący badania fundamentalnych zjawisk w mikro- i nanofluidyce przy użyciu diamentów z centrami barwnymi.

Jakub Prauzner-Bechcicki jest fizykiem, absolwentem i pracownikiem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Próbując wyjaśnić swoje motywacje do pracy naukowej lubi odwoływać się do słów Richarda Feynmana z jego słynnego tekstu „Na dole jest dużo miejsca”: Jakie są możliwości małych, ale ruchomych maszyn? Mogą być przydatne lub nie, ale z pewnością byłoby fajnie je wykonać. Pytany o to, którym działem fizyki się zajmuje, bierze głęboki oddech, ponieważ ma na swoim koncie prace związane z badaniem własności stanów splątanych, analizą oddziaływania atomów i molekuł z silnymi polami laserowymi, badaniem procesów samoorganizacji molekuł na powierzchniach różnych materiałów, badaniem nanostruktur molekularnych i procesów polimeryzacji na powierzchniach półprzewodników, i z tak egzotycznymi zagadnieniami, jak zastosowania fizyki w diagnozowaniu i konserwacji zabytków i dzieł sztuki. W swojej pracy wykorzystywał metody fizyki teoretycznej – te, które wymagają kartki i ołówka, i te, które wymagają komputera, a także metody eksperymentalne, takie jak mikroskopia tunelowa, mikroskopia sił atomowych, praca w warunkach ultrawysokiej próżni i inne.

Bartłomiej Dybiec jest fizykiem pracującym w Instytucie Fizyki Teoretycznej UJ. Zajmuje się nierównowagą fizyką statystyczną, ze szczególnym uwzględnieniem dyfuzji normalnej i anomalnej oraz zjawisk indukowanych szumami. Zajmuje się także badaniem układów złożonych.
 

Z punktu widzenia człowieka, w naszym Układzie Słonecznym, przebieg orbit Ziemi oraz innych planet od długiego czasu pozostaje w zasadzie niezmienny. Jednak życie egzoplanet i całych układów planetarnych wokół gwiazd nie przebiega tak stabilnie jak mogłoby się nam wydawać. Żyjemy po prostu zbyt krótko by zmiany zauważyć. Tymczasem los Ziemi, planet i egzoplanet jest w zasadzie przesądzony. Dowody obserwacyjne wyraźnie wskazują, że istnienie układów planetarnych związane jest ściśle z gwiazdami, wokół których krążą... a gwiazdy ewoluują.

Czarne dziury oraz ciemna materia to dwa, w opinii wielu nadal hipotetyczne, kluczowe składniki kosmosu. Trudne do wykrycia, intensywnie poszukiwane, poruszające wyobraźnię.

Ciemna materia według standardowego modelu kosmologicznego stanowi 1/3 budulca Wszechświata i powinno być jej dziesięciokrotnie więcej niż atomów. Lista argumentów przemawiających za jej obecnością jest długa i przekonująca, ale dziesiątki bardzo czułych eksperymentów, bezproblemowo rejestrujących nieuchwytne neutrina, nadal nic nie znalazło. Obecność czarnych dziur, wynikających z Ogólnej Teorii Względności Einsteina, została spektakularnie potwierdzona w 2015 roku poprzez obserwacje fal grawitacyjnych emitowanych podczas ich zlewania się. Obecnie dysponujemy nawet "fotografiami" dwóch takich gigantów, tkwiących w centrum galaktyki M81 oraz naszej Galaktyki.

Centra barwne to defekty struktury krystalicznej, które mogą mieć diametralnie odmienne właściwości od materiału, w którym się znajdują. W ostatnich latach uwagę coraz większej liczby naukowców przyciągają centra barwne w diamencie. Spośród kilkuset ich skatalogowanych rodzajów, szczególną popularność zyskały centra typu azot-wakancja (NV). Centra takie mogą być traktowane jako "quasi atomy" uwięzione w doskonale transparentnej sieci krystalicznej diamentu, a przez to możliwa jest ich długotrwała obserwacja i prowadzenie precyzyjnych pomiarów optycznych. Istotną cechą centrów NV, szczególnie dla metrologii kwantowej, jest posiadanie niezerowego spinu, a zatem także momentu magnetycznego, w stanie podstawowym oraz możliwość jego kontroli przez pola optyczne i mikrofalowe. Małe rozmiary tych centrów, rzędu 0,15 nm, sprawiają, że nadają się one idealnie dla potrzeb metrologii w skali mikro- i nanometrowej. Dzięki temu centra NV znajdują zastosowanie jako niezwykle czułe sensory do pomiarów pól magnetycznych i elektrycznych, jako markery fluorescencyjne w obrazowaniu materiałów biologicznych, czy też jako optycznie inicjalizowane i odczytywane kubity w komputerach i pamięciach kwantowych.

W mojej prezentacji opowiem o zastosowaniach centrów NV w magnetometrii i możliwościach obrazowania pól magnetycznych z wysoką przestrzenną zdolnością rozdzielczą. Przedstawię także realizowane przez nas prace dotyczące rozwoju hybrydowych czujników bazujących na diamencie i szkłach oraz badania biologiczne z wykorzystaniem nanodiamentów bogatych w centra NV.

Tytuł wykładu zobowiązuje, pozostanę zatem mu możliwie najbardziej wierny. Powstał on, zanim Komitet Noblowski wskazał tegorocznych laureatów Nagrody Nobla z fizyki. Nominacja ta stała się jednak powodem do snucia skojarzeń, które zabrały mnie w ciekawą podróż. Opowiem o tym, jak wiąże się oglądanie konia w galopie z laserami, o tym, dlaczego małe jest ciekawe, o tym, że Nagrody Nobla z fizyki pierwsza z 1901 roku, ta z roku 2018 i ta ostatnia 2022 mają ze sobą coś wspólnego – poza oczywistym faktem, że są z fizyki. Naturalnie nie będzie mogło zabraknąć też Alberta Einsteina.

Fizyka statystyczna zajmuje się badaniem układów o bardzo wielu stopniach swobody. Koncepcje i modele fizyki statystycznej znalazły zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach nauki przyczyniając się do powstania i rozwoju między innymi  socjofizyki, ekonofizyki. Wniosły one także znaczący wkład w rozwój badań nad układami złożonymi. Na wybranych przykładach przedstawię tak zwane "egzotyczne" zastosowania fizyki statystycznej. Pokażę co ma wspólnego zamarzanie i wrzenie wody z formowaniem się grup społecznych oraz wzrostem lasu. Uzasadnię też dlaczego wyspy, półwyspy oraz góry są najlepszymi miejscami dla zbudowania osady.